Chiếu sáng công nghiệp là một vấn đề quan trọng, dù là những xưởng sản suất nhỏ bé đến những cở sở sản xuất rộng lớn. Vậy yêu cầu và giải pháp cho chiếu sáng công nghiệp là gì? Chiếu sáng công nghiệp liên quan đến rất nhiều loại hình hoạt động thị giác trong sản xuất, từ những công việc cực kỳ chính xác, yêu cầu tập trung thị giác cao độ đến những công việc chỉ cần nhìn bao quát chung quá trình sản xuất.

1. Yêu cầu cho chiếu sáng công nghiệp

Trong bất kỳ trường hợp nào cũng cần bảo đảm các chỉ tiêu định lượng và chất lượng chiếu sáng cho hoạt động thị giác cần thiết của người lao động. Chiếu sáng công nghiệp không chỉ đơn thuần là bảo đảm độ nhìn rõ để thực hiện công việc mà còn phải giúp cho công việc thực hiện dễ dàng trong điều kiện tiện nghi thoải mái. Nghĩa là chiếu sáng phải bảo đảm 3 yếu tố chủ yếu sau:

– Hoạt động thị giác hiệu quả, người lao động thực hiện công việc nhanh chóng, chính xác.

– Tiện nghi thị giác cho người lao động luôn cảm thấy thoải mái dễ chịu.

– Bảo đảm an toàn, có thể phát hiện những nguy cơ nơi làm việc.

Để thoả mãn những yêu cầu đó cần quan tâm tới tất cả các yêu cầu chung của môi trường ánh sáng sau đây.

Yêu cầu chung của môi trường chiếu sáng:

– Bảo đảm độ rọi yêu cầu cho từng vị trí làm việc.

– Phân bố độ chói trong không gian chiếu sáng.

– Tránh gây chói loá cho người làm việc.

– Tạo hướng ánh sáng thích hợp.

– Màu sắc ánh sáng phù hợp với công việc và màu sắc các bề mặt tại nơi làm việc.

– Giảm sự nhấp nháy ánh sáng của các loại bóng đèn.

– Bảo đảm mức độ chiếu sáng tự nhiên cần thiết.

– Duy trì các thông số ánh sáng trong suốt thời gian sử dụng.

Yêu cầu độ sáng đảm bảo hoạt động thị giác và hiệu suất lao động

Bảo đảm đủ độ rọi tại mỗi vị trí làm việc là yêu cầu trước hết đối với hệ thống chiếu sáng công nghiệp, bởi lẽ độ rọi có ảnh hưởng rõ rệt đến khả năng hoạt động thị giác của người lao động. Theo W.J. van Bommel, khi độ rọi tăng từ 100 lux lên 300 lux, khả năng hoạt động thị giác tăng lên 8%. Điều đó sẽ dẫn đến năng suất lao động và chất lượng sản phẩm tăng lên. Mức độ tăng năng suất lao động tuỳ thuộc từng loại công việc.

Yêu cầu chất lượng chiếu sáng đảm bảo tiện nghi và an toàn lao động

Một vấn đề khá quan trọng trong chiếu sáng công nghiệp đó là liên quan giữa chiếu sáng với sức khoẻ và an toàn lao động. Làm việc trong điều kiện chất lượng chiếu sáng kém hoặc không đủ ánh sáng, người lao động có thể cảm thấy mỏi mắt, đau đầu và ức chế, làm suy giảm khả năng lao động

Sự phân bố độ chói trong trường nhìn có ảnh hưởng đến sự thích ứng của mắt và độ nhìn rõ các chi tiết trong khi làm việc. Do vậy, bảo đảm độ chói hài hoà trong trường nhìn có thể nâng cao khả năng thị giác như: độ nhìn tinh, độ nhạy tương phản, tăng hiệu quả các hoạt động chức năng của mắt.

Độ chói phân bố không đều còn ảnh hưởng đến tiện nghi thị giác của người làm việc như sau:

– Độ chói quá cao sẽ gây chói loá khó chịu.

– Tương phản độ chói quá lớn sẽ gây mỏi mắt do thường xuyên phải thay đổi thích nghi thị giác.

– Độ chói quá thấp và tương phản độ chói nhỏ gây cảm giác nặng nề, ức chế.

Sự phân bố độ chói hài hoà còn bảo đảm cho mắt dễ dàng thích nghi khi phải di chuyển từ khu vực này sang khu vực khác. Tương quan giữa thành phần có hướng và vô hướng của ánh sáng cũng là chỉ tiêu quan trọng của chất lượng chiếu sáng cho phép cảm nhận về không gian và nhìn nổi.

Màu sắc ánh sáng không phù hợp gây khó chịu, chỉ số màu thấp gây nhận biết sai lệch khi quan sát các vật có màu.

Các loại bóng đèn phóng điện trong đó có đèn huỳnh quang sử dụng chấn lưu sắt từ có hiện tượng nhấp nháy ánh sáng với tần số 100 Hz gây khó chịu cho người làm việc dưới ánh sáng này. Hiện tượng nhấp nháy còn gây ra hiệu ứng hoạt nghiệm (stroboscopic effect), gây cảm nhận sai lệch về chiều quay và vận tốc của các vật quay hoặc chuyển động có chu kỳ tại nơi làm việc, thậm chí còn cảm thấy vật đứng lại khi tần số quay trùng với tần số nhấp nháy ánh sáng. Tai nạn có thể xảy ra nếu vô tình chạm phải vật quay mà tưởng như đứng yên này. Các nguy cơ trên có thể loại bỏ nếu bố trí các đèn vào các pha khác nhau của mạng điện hoặc sử dụng chấn lưu điện tử.

Tương quan giữa độ rọi và mệt mỏi thị giác được các nhà khoa học tại trường Đại học Illmenau Cộng hòa Liên bang Đức nghiên cứu với các công việc trong ngành cơ khí cho thấy, tỷ lệ mệt mỏi thị giác giảm đi rõ rệt khi tăng độ rọi từ 100 Lux lên 600 lux. Mức độ giảm mệt mỏi khác nhau đối với mỗi loại công việc. Kết quả thể hiện trong bảng sau:

Các nhà khoa học Đức cũng nghiên cứu tương quan giữa độ rọi chiếu sáng và tai nạn lao động qua phân tích 347 trường hợp tai nạn có liên quan đến chiếu sáng, thể hiện trên biểu đồ dưới đây.

Kết quả phân tích đã rút ra một số kết luận như sau:

– Phần lớn tai nạn lao động đã xảy ra ở những nơi làm việc có độ chiếu sáng thấp. Đặc biệt ở những chỗ làm việc có độ rọi đo được từ 50 đến 200 Lux. Ở những nơi có độ rọi cao hơn, số tai nạn giảm đi rõ rệt.

– Tại những nơi làm việc có độ rọi chiếu sáng thấp thì tỷ lệ tai nạn lao động do di chuyển cao hơn so với nơi có mức độ rọi cao.

– Các tai nạn lao động xảy ra tại khu vực làm việc có độ rọi thấp dưới 200 Lux chủ yếu là tai nạn do trượt ngã, vấp, bong gân, trẹo mắt cá, bầm dập, bị vật nhọn đâm.

Cần phải nhấn mạnh rằng không chỉ độ rọi mà chất lượng chiếu sáng cũng góp phần không nhỏ vào nguyên nhân gây tai nạn lao động. Như đã phân tích trong phần trên, chiếu sáng không đều có thể ảnh hưởng đến thích nghi thị giác và giảm độ nhìn rõ, chói loá cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến tai nạn và hiện tượng nhấp nháy ánh sáng cũng không thể coi nhẹ như đã nêu trên.

2. Tiêu chuẩn chiếu sáng nhà xưởng công nghiệp mới nhất

Tiêu chuẩn chiếu sáng nhà xưởng là yêu cầu quan trọng khi thiết kế nhà xưởng công nghiệp. Vì sao phải tuân theo tiêu chuẩn ánh sáng nhà xưởng?

Chiếu sáng tốt cho nhà xưởng sẽ tạo được môi trường thị giác bảo đảm cho mọi người quan sát, di chuyển làm việc an toàn và thực hiện các công việc hiệu quả hơn. Đèn chiếu sáng nhà xưởng không gây ra mệt mỏi thị giác và khó chịu cho người làm việc. Ánh sáng có thể là ánh sáng ban ngày, ánh sáng đèn điện hoặc kết hợp cả hai.

Chiếu sáng tốt cho nhà xưởng đòi hỏi bạn phải quan tâm đến cả số lượng và chất lượng ánh sáng như nhau. Việc cung cấp đủ độ rọi khi làm việc là cần thiết, trong nhiều trường hợp độ nhìn rõ phụ thuộc vào cách chiếu sáng, màu sắc của nguồn phát sáng và các bề mặt được chiếu sáng có cùng một mức độ chói lóa từ hệ thống chiếu sáng.

Tùy thuộc vào đặc điểm của từng loại hình nhà xưởng sản xuất (xưởng may, xưởng sản xuất đồ gỗ, xưởng sản xuất cơ khí, kho lưu hàng…) mức độ và yêu cầu chiếu sáng sẽ khác nhau. Vì vậy khi thiết kế cần nghiên cứu kỹ lưỡng đặc điểm, tính chất của nhà xưởng và nhu cầu sử dụng của từng khu vực trong nhà xưởng đó một cách rõ ràng để lựa chọn mức độ chiếu sáng phù hợp cũng như đưa ra giải pháp phù hợp. Khi thiết kế chiếu sáng nhà xưởng công nghiệp cần lưu ý một số yêu cầu sau:

– Lựa chọn mức độ chiếu sáng phù hợp theo từng khu vực trong nhà xưởng.

– Nghiên cứu tính chất, đặc điểm của xưởng sản xuất để lựa chọn: nguồn sáng, màu sắc ánh sáng, tuổi thọ phù hợp; thiết bị có khả năng hạn chế chói loá, cấp bảo vệ bụi, nước (IP), khả năng chống va đập, nhiệt độ, độ rung, độ ồn phù hợp;

– Đối với các xưởng có các thiết bị quay như: bánh đà, máy mài vv… tần số nháy ánh sáng (nguồn sáng phóng điện) phải khác với tần số quay của thiết bị để tránh tai nạn (nếu trùng tần số người vận hành có thể không nhận biết được thiết bị có quay hay không) ;

– Nghiên cứu kỹ cách bố trí thiết bị trong xưởng để bố trí hệ thống đèn LED nhà xưởng hợp lý, tránh bị che khuất, hạn chế chói lóa (không treo đèn thấp dưới 2,5m), đảm bảo an toàn cũng như thuận lợi cho việc vận hành, bảo dưỡng, thay thế; Một số xưởng ngoài việc chiếu sáng chung cần thiết phải tăng cường chiếu sáng cục bộ hoặc các thiết bị chiếu sáng cầm tay (di đông) phục vụ lắp đặt sửa chữa máy móc.

– Đối với các xưởng thông thường, giải pháp chiếu sáng thông thường là chiếu sáng trực tiếp (đèn lắp trên trần, xà, cột, xích vv.. chiếu xuống), tuy nhiên có một số xưởng có cao độ lớn, không có khả năng lắp đặt đèn hoặc khó khăn trong việc vận hành bảo dưỡng có thể sử dụng giải pháp chiếu sáng gián tiếp (sử dụng các đèn pha lắp ở cao độ thấp chiếu lên các tấm gương lắp phía trên khu vực cần chiếu);

– Việc điều khiển: nên điều khiển theo từng vùng, vị trí đóng cắt thuận tiện, thiết kế thêm các ổ cắm di động phục vụ các thiết bị chiếu sáng cầm tay. Ngoài ra, cần lưu ý đến hệ thống chiếu sáng sự cố và chiếu sáng bảo vệ.

Tiêu chuẩn chiếu sáng nhà xưởng công nghiệp:

– Tiêu chuẩn Việt Nam 7114:2008: Ecgônômi – Chiếu sáng vùng làm việc.
– QUY CHUẨN KỸ THUẬT QUỐC GIA: QCVN 09:2013/BXD: Các công trình xây dựng sử dụng năng lượng hiệu quả.

Tiêu chí chung khi thiết kế:

– Đáp ứng tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 7114-1:2008: Ecgônômi – Chiếu sáng vùng làm việc về độ rọi trên bề mặt làm việc, độ đồng đều độ rọi, chỉ số hoàn màu của ánh sáng.

– Đáp ứng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 09:2013/BXD: Các công trình xây dựng sử dụng năng lượng có hiệu quả. Đáp ứng tiêu chuẩn này về mật độ công suất sử dụng và mức độ sử dụng năng lượng hiệu quả.

– Thiết bị chiếu sáng Điện Quang an toàn – tiết kiệm – thân thiện môi trường, các sản phẩm có hiệu suất cao, đảm bảo chất lượng phù hợp với nhiều không gian. Thiết bị hoạt động ổn định trong điều kiện công nghiệp.

– Sử dụng nguồn sáng có dãy nhiệt độ màu rộng và có chỉ số hoàn màu cao.

– Không gian chiếu sáng phải đảm bảo các chỉ tiêu chất lượng chiếu sáng như đảm bảo độ đồng đều trong không gian, hạn chế chói lóa.

3. 6 Lý do nên sử dụng đèn LED cho công nghiệp

Công nghệ LED đang dần đánh bay các loại đèn khác ra khỏi thị trường chiếu sáng. Đặc biệt là trong hệ thống đèn chiếu sáng công nghiệp, việc sử dụng đèn LED là giải pháp tối ưu nhất về vấn đề tiết kiệm.

Theo Bộ Năng Lượng ở Mỹ đã ước tính, đến năm 2030 đèn LED có thể tiết kiệm 190 terawatt giờ mỗi năm, tương đương với 15 tỉ đô la Mỹ. Và trên hết là giá thành đèn sẽ tiếp tục giảm giúp toàn bộ mọi người có thể nâng cấp và sử dụng đèn LED. Tuổi thọ cao. Cắt giảm năng lượng sử dụng. Giảm số lần bảo trì thay thế và còn nhiều lý do nên sử dụng đèn LED cho công nghiệp bạn có thể tham khảm sau đấy nhé!

3.1. Tính hiệu quả năng lượng

Đèn LED sử dụng ít hơn 40 – 70% năng lượng so với đền sợi đốt, đèn huỳnh quang và đèn halogen, mang đến ánh sáng với chi phí tiết kiệm đáng kể. Hơn thế nữa ánh sáng của đèn LED là ánh sáng có định hướng, không như đèn truyền thống ánh sáng phát ra ở mọi hướng dẫn đến việc năng lượng sử dụng bị lãng phí.

3.2. Bền hơn

Đèn LED cũng giúp phần vào việc giảm chi phí bảo trì vì chúng rất bền. Không sử dụng dây tóc hay vỏ thủy tinh, bộ đèn LED không bị ảnh hưởng nhiều bởi rung lắc hoặc các tác động của ngoại lực. Điều này hoàn toàn phù hợp để áp dụng cho công nghiệp.

Ánh sáng truyền thống chứa trong thủy tinh hoặc thạch anh trong khi đèn LED được gắn trên bảng mạch được kết nối với các đầu dây dẫn, có thể chịu được tác động trực tiếp, đương nhiên là chúng sẽ không chịu được tác động quá lớn, màn hình điện thoại của bạn có thể là ví dụ.

3.3. Sáng lập tức

Rất nhiều bóng đèn huỳnh quang và đèn HIP không cung cấp được nguồn ánh sáng cao nhất sau khi bật, chúng thường đòi hỏi tầm 3 phút để đạt được sản lượng tối đa cho ánh sáng. Ngược lại hệ thống đèn LED cho nguồn ánh sáng tối đa 100% ngay lập tức mà không nhập nháy.

3.4. Bật tắt liên tục

Đối với đèn truyền thống, càn bật tắt nhiều lần thì tuổi thọ của đèn sẽ càng bị rút ngắn. Trong khi đèn LED hoàn toàn không bị ảnh hưởng bởi vấn đề này. Nếu bạn đang cân nhắc một sản phẩm tích hợp hệ thống thông minh kiểm sát việc điều chỉnh ánh sáng, bật tắt đèn tự động thì đèn LED là loại đèn hoàn hảo nhất dành cho bạn.

3.5. Không phát thải tia IR và UV

Khoảng 10% năng lượng sử dụng của đèn sợi đốt được chuyển thành ánh sáng không nhìn thấy. Đa số chúng bị chuyển thành tia hồng ngoại (IR) hoặc bức xạ nhiệt. Nhiệt quá mức và bức xạ tia cực tím (UV) gây nguy hiểm cho con người và vật liệu, chúng có thể gây nguy hiểm trong môi trường công nghiệp nơi chứa hóa chất nguy hiểm, máy móc tinh vi và nhiều thứ khác.

Hệ thống đèn LED hầu như không có phát ra tia IR hay UV. Những tiến bộ nhanh chóng trong công nghệ chiếu sáng đèn LED, với nhiều cải tiến đã làm giảm chi phí và tăng độ tin cậy của đèn LED. Và mặc dù có thể cho rằng đèn LED là sự lựa chọn đúng đắn cho tất cả các ứng dụng do hiệu quả sử dụng năng lượng của chúng, việc lựa chọn nên dựa trên sự kết hợp của các yếu tố, bao gồm chất lượng ánh sáng và phân phối, độ mờ và thời gian sống mong đợi.

3.6. Tuổi thọ cao

Không giống như bóng đèn sợi đốt, đèn LED không bao giờ tắt hẳn ánh sáng khi đến hết tuổi thọ của mình, chúng chỉ giảm dần ánh sáng theo thời gian. Một bóng đèn LED chất lượng bây giờ cho phép tuổi thọ lên trên 50.000 giờ và ánh sáng tại thời điểm đó vẫn đạt được 70% chất lượng ánh sáng so với lúc mới mua.

Do tuổi thọ cao nên đèn LED cũng giảm chi phí thay thế lắp đặt, đặc biệt là trong môi trường công nghiệp sẽ tiết kiệm rất nhiều thời gian và tiền bạc.

Nếu các bạn có bất cứ thắc mắc gì về chiếu sáng trong công nghiệp thì hãy liên hệ ngay với OMLED chúng tôi ngay để được tư vấn các giải pháp chiếu sáng tối ưu nhất. Hơn nữa, chúng tôi còn cung cấp các sản phẩm đèn LED chiếu sáng công nghiệp như đèn nhà xưởng, đèn pha LED, đèn Panel…cao cấp và giá cả tốt nhất. Chúc các bạn thành công!

 – Chiếu sáng OMLED –